Czynności notarialne są nieodłącznym elementem wielu transakcji prawnych, zarówno dla osób prywatnych, jak i przedsiębiorców. Notariusz to osoba zaufania publicznego, która posiada uprawnienia do dokonywania czynności notarialnych, zapewniając tym samym ich legalność i wiarygodność. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze aspekty związane z czynnościami notarialnymi, ich rodzaje oraz sytuacje, w których są wymagane.
Jakie są rodzaje czynności notarialnych?
Czynności notarialne można podzielić na kilka kategorii, w zależności od charakteru i celu danej czynności. Do najważniejszych należą między innymi następujące rodzaje czynności notarialnych.
Akt notarialny to najwyższa możliwa forma dokonania czynności prawnej, która charakteryzuje się tym, że dokument sporządzony w tej formie jest redagowany w całości przez notariusza, i w swojej treści potwierdza zawarcie określonej umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, która dla swej ważności wymaga takiej formy (m.in. wszystkie czynności dotyczące obrotu nieruchomościami) lub zostaje sporządzona w tej formie na żądanie stron (np. umowa użyczenia samochodu). Przykładami aktów notarialnych są umowy sprzedaży nieruchomości, umowy darowizny czy umowy spółek. Akt notarialny zapewnia wysoką pewność prawną oraz gwarancję zgodności z prawem.
Notariusz może w ramach czynności notarialnej w Warszawie na Włochach czy innym mieście poświadczyć określone dokumenty lub oświadczenia, potwierdzając tym samym ich autentyczność. Poświadczenia mogą dotyczyć na przykład podpisów, kopii dokumentów lub pozostawania określonej osoby przy życiu.
Notariusze mają obowiązek przechowywania aktów notarialnych przez 10 lat, natomiast nie przechowują dokumentów, pod którymi poświadczają podpisy. Co ważne notariusze – na życzenie stron – przechowują inne ważne dokumenty, takie jak testamenty, umowy czy pełnomocnictwa, pod warunkiem że są związane z dokonywanymi przez nich czynnościami notarialnymi. Notariusz może także sporządzić protokół z określonego wydarzenia, lub czynności, gwarantując tym samym prawdziwość i rzetelność przedstawianych w nim informacji. Przykładem takiej czynności może być protokół ze zgromadzenia wspólników spółki lub wspólnoty mieszkaniowej.
W jakich sytuacjach wymagane są czynności notarialne?
W przypadku umów sprzedaży, darowizny, zamiany czy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wymagane jest zawarcie aktu notarialnego. Dzięki temu strony mają pewność, że transakcja jest zgodna z prawem i zostanie prawidłowo zarejestrowana w księgach wieczystych. Przy zakładaniu spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej oraz spółek kapitałowych, konieczne jest sporządzenie umowy spółki w formie aktu notarialnego. Notariusz sprawdzi zgodność projektu umowy z przepisami oraz jako płatnik obliczy, pobierze i przekaże do urzędu skarbowego należny od tej czynności podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC).
